পাচলি শস্যত সাৰ প্ৰয়োগৰ বিভিন্ন পদ্ধতি কি কি?

 

পাচলি শস্যত সাৰ প্ৰয়োগৰ বিভিন্ন পদ্ধতি কি কি? 

উত্তৰ:

শাক-পাচলি শস্যত সাৰ প্ৰয়োগৰ পদ্ধতি

মাটিৰ প্ৰকাৰ, শস্যৰ প্ৰয়োজনীয়তা, বৃদ্ধিৰ পৰ্যায়ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সাৰ প্ৰয়োগৰ ভিন্নতা থাকে। সাধাৰণতে, ভূমি প্ৰস্তুত কৰাৰ সময়ত ফছফৰাছ (P) আৰু পটাছ (K) সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰয়োগ কৰা হয় , আনহাতে নাইট্ৰজেন (N) দুটাৰ পৰা তিনিটা বিভক্ত মাত্ৰাত প্ৰয়োগ কৰা হয় , আধা বেচেল ড'জ হিচাপে আৰু বাকীখিনি টপ ড্ৰেছিং হিচাপে ।

---

১/ ভিত্তি প্ৰয়োগ

ৰোপণৰ আগতে বা ৰোপণৰ সময়ত মাটিত সাৰ প্ৰয়োগ কৰা হয়। বিভিন্ন পদ্ধতিৰ ভিতৰত আছে:

• সম্প্ৰচাৰ : হাল বোৱাৰ আগতে মাটিৰ পৃষ্ঠত নাইট্ৰজেন, ফছফৰাছ, পটাছিয়াম বিয়পাই দিয়া।
• খাদ স্থাপন : হাল বোৱাৰ সময়ত খালৰ তলত এটা অবিৰত বেণ্ডত সাৰ স্থাপন কৰা।
• বেণ্ড স্থাপন : সাৰ শাৰীৰ পৰা ২-৩ ইঞ্চি দূৰত আৰু পৃষ্ঠৰ পৰা ২-৩ ইঞ্চি তলত ৰখা হয় ।
• সংমিশ্ৰণ স্থাপন : শাৰীৰ কাষত বেণ্ড স্থাপনৰ সৈতে সংযুক্ত সম্প্ৰচাৰ বা খাল স্থাপন।
• ড্ৰিল প্ৰয়োগ : সাৰ বীজ-সাৰৰ ড্ৰিলৰ সহায়ত বীজ সিঁচাৰ আগতে বা বীজ সিঁচাৰ সময়ত প্ৰয়োগ কৰা হয়।

---

২/ টপ ড্ৰেছিং

বৃদ্ধিৰ সময়ত থিয় হৈ থকা শস্যত সাৰ প্ৰয়োগ কৰা হয় । পদ্ধতিসমূহৰ ভিতৰত আছে:

• আৰ্দ্ৰ পথাৰত (জলসিঞ্চনৰ ২-৫ দিনৰ পিছত) সম্প্ৰচাৰ কৰা।
• ব্যক্তিগত উদ্ভিদৰ চাৰিওফালে সাৰ প্ৰয়োগ কৰা।
• শস্যৰ শাৰীৰ কাষে কাষে সাৰ প্ৰয়োগ কৰা।

---

৩/ পত্ৰ প্ৰয়োগ

সাৰ পোনে পোনে পাতত স্প্ৰে’ কৰা হয়, যাৰ ফলত ষ্ট’মেটাৰ মাজেৰে পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে। এই পদ্ধতিয়ে পুষ্টিকৰ উপাদানৰ অভাৱ শুধৰণ কৰাত সহায় কৰে আৰু উৎপাদন আৰু গুণগত মান উন্নত কৰে।

• ইউৰিয়া (০.৫-১.৫%) ইয়াৰ উচ্চ দ্ৰৱণীয়তা আৰু দ্ৰুত শোষণৰ বাবে সাধাৰণতে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

---

৪/ অণু-পুষ্টিকৰ প্ৰয়োগৰ পদ্ধতি

অণু-পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ (Fe, Zn, B, Mn, Mo) বিভিন্ন ধৰণে প্ৰয়োগ কৰা হয়:

• মাটিত প্ৰয়োগ : সাৰৰ লগত পৰামৰ্শ দিয়া মাত্ৰাত মিহলাই খাব লাগে (যেনে, আইৰণৰ বাবে ০.৫-১০ কিলোগ্ৰাম/হেক্টৰ, মেংগানিজৰ বাবে ৫-১২ কিলোগ্ৰাম/হেক্টৰ ইত্যাদি )।
• পুলিৰ শিপা ডুবাই ৰখা : পুলিৰ শিপা ৰোপণৰ পূৰ্বে ০.২-০.৩% জিংক ছালফেট দ্ৰৱত ডুবাই লোৱা হয়।
• বীজ শোধন : বীজ বীজ সিঁচাৰ আগতে Cu, Fe, Mo, Zn, B, আৰু Mn আদি অণুপুষ্টিকৰ যৌগৰে আৱৰণ দিয়া হয় ।
• পত্ৰ স্প্ৰে : পাতত অণু-পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ স্প্ৰে কৰা হয়, যাৰ ফলত গছ-গছনি সোনকালে উপলব্ধ হয় আৰু মাটি স্থিৰ হোৱাৰ পৰা হাত সাৰিব পাৰে।

প্ৰতিটো শাক-পাচলি শস্যৰ উৎপাদন আৰু গুণগত মান সৰ্বাধিক কৰিবলৈ নিৰ্দিষ্ট এন পি কে (নাইট্ৰজেন, ফছফৰাছ, পটাছ) মাত্ৰাৰ প্ৰয়োজন হয়।

প্ৰশ্ন সেউজীয়া গোবৰৰ শস্য কি? ইয়াৰ সুবিধা আৰু অসুবিধা কি কি?

প্ৰশ্ন) সেউজীয়া গোবৰৰ শস্য কি? ইয়াৰ সুবিধা আৰু অসুবিধা কি কি?

উত্তৰ: 

সেউজীয়া গোবৰৰ শস্য

সেউজীয়া গোবৰৰ শস্য হৈছে মূলতঃ মাটিৰ উৰ্বৰতা আৰু গঠন উন্নত কৰাৰ বাবে খেতি কৰা এক প্ৰকাৰৰ শস্য। এই শস্যবোৰ চপোৱাৰ পৰিৱৰ্তে সেউজীয়া অৱস্থাত বা আংশিক পচনৰ পিছত পুনৰ মাটিত হাল বোৱা হয়। সাধাৰণ সেউজীয়া গোবৰৰ শস্যৰ ভিতৰত মাহজাতীয় শস্য (যেনে ক্ল’ভাৰ, ক’পি, আৰু ছান হেম্প) আৰু অ-লেগুম (যেনে সৰিয়হ আৰু বাৰ্লি) আদি অন্তৰ্ভুক্ত।

---

সেউজ গোবৰ শস্যৰ সুবিধা

1. মাটিৰ উৰ্বৰতা বৃদ্ধি কৰে – সেউজীয়া গোবৰৰ শস্যই মাটিক জৈৱিক পদাৰ্থ আৰু নাইট্ৰজেনৰ দৰে প্ৰয়োজনীয় পুষ্টিকৰ পদাৰ্থৰে সমৃদ্ধ কৰে, যাৰ ফলত মাটি অধিক উৰ্বৰ হৈ পৰে।
2. মাটিৰ গঠন বৃদ্ধি কৰে – এই শস্যবোৰে মাটিৰ বায়ুমণ্ডল আৰু পানী ধৰি ৰখাৰ ক্ষমতা উন্নত কৰে, যাৰ ফলত সংকোচন হ্ৰাস পায়।
3. অপতৃণ দমন কৰে – ইহঁতে মাটি ঢাকি আৰু অপতৃণৰ বৃদ্ধি ৰোধ কৰি প্ৰাকৃতিক অপতৃণ দমনকাৰী হিচাপে কাম কৰে।
4. মাটিৰ খহনীয়া ৰোধ কৰে – শস্যৰ আৱৰণে বতাহ আৰু পানীৰ দ্বাৰা মাটি খহনীয়াৰ পৰা ৰক্ষা কৰে।
5. অণুজীৱৰ কাৰ্য্যকলাপ বৃদ্ধি কৰে – সেউজীয়া গোবৰে উপকাৰী অণুজীৱক প্ৰসাৰিত কৰে যিয়ে পুষ্টিকৰ চক্ৰত সহায় কৰে।
6. ৰাসায়নিক নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰে – প্ৰাকৃতিকভাৱে পুষ্টিকৰ উপাদান যোগ কৰিলে ইহঁতে ৰাসায়নিক সাৰৰ প্ৰয়োজনীয়তা হ্ৰাস কৰে।

---

সেউজীয়া গোবৰ শস্যৰ অসুবিধা

1. বৃদ্ধিৰ স্থান লয় – এই শস্যবোৰে নগদ শস্যৰ খেতিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা মাটি দখল কৰে।
2. সময় – কৃষকসকলে মূল শস্য ৰোপণৰ আগতে পচনলৈ অপেক্ষা কৰিব লাগে, যাৰ ফলত কৃষি চক্ৰত বিলম্ব হ’ব পাৰে।
3. পানীৰ প্ৰয়োজনীয়তা – কিছুমান সেউজীয়া গোবৰৰ শস্যত অতিৰিক্ত পানীৰ প্ৰয়োজন হয়, যিটো শুকান ঠাইত প্ৰত্যাহ্বানজনক হ’ব পাৰে।
4. পোক-পৰুৱা – কিছুমান সেউজীয়া গোবৰৰ শস্যই পোক-পৰুৱা বা পৰৱৰ্তী শস্যৰ বাবে ক্ষতিকাৰক ৰোগক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।
5. সীমিত পুষ্টিকৰ অৱদান – কেৱল সেউজীয়া গোবৰেই উচ্চ উৎপাদনশীল খেতিৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় সকলো প্ৰয়োজনীয় পুষ্টিকৰ উপাদান যোগান ধৰিব নোৱাৰিবও পাৰে।

Agriculture

What are the different methods for the application of fertilisers in vegetable crops? 

Answer:

Methods of Fertilizer Application in Vegetable Crops

The application of fertilizers varies based on soil type, crop requirements, and growth stages. In general, phosphorus (P) and potash (K) are fully applied during land preparation, while nitrogen (N) is applied in two to three split doses, with half as a basal dose and the remaining as top dressing.

---

1. Basal Application

Fertilizers are applied to the soil before or at the time of planting. Different methods include:

• Broadcasting: Spreading nitrogen, phosphorus, and potassium on the soil surface before plowing.
• Furrow Placement: Placing fertilizers in a continuous band at the bottom of a furrow during plowing.
• Band Placement: Fertilizers are placed 2-3 inches away from the row and 2-3 inches below the surface.
• Combination Placement: Broadcasting or furrow placement combined with band placement at the row side.
• Drill Application: Fertilizers are applied with a seed-cum-fertilizer drill before or during sowing.

---

2. Top Dressing

Fertilizers are applied to standing crops during growth. Methods include:

• Broadcasting in moist fields (2-5 days after irrigation).
• Applying fertilizers around individual plants.
• Applying fertilizers along crop rows.

---

3. Foliar Application

Fertilizers are sprayed directly onto leaves, allowing nutrients to enter through stomata. This method helps correct nutrient deficiencies and improves yield and quality.

• Urea (0.5-1.5%) is commonly used due to its high solubility and quick absorption.

---

4. Methods of Micro-Nutrient Application

Micro-nutrients (Fe, Zn, B, Mn, Mo) are applied in different ways:

• Soil Application: Mixed with fertilizers in recommended doses (e.g., 0.5-10 kg/ha for iron, 5-12 kg/ha for manganese, etc.).
• Seedling Root Dipping: Roots of seedlings are dipped in 0.2-0.3% Zinc sulphate solution before transplanting.
• Seed Treatment: Seeds are coated with micro-nutrient compounds like Cu, Fe, Mo, Zn, B, and Mn before sowing.
• Foliar Spray: Micro-nutrients are sprayed on leaves, making them quickly available to plants and avoiding soil fixation.

Each vegetable crop requires specific NPK (Nitrogen, Phosphorus, Potash) doses to maximize yield and quality.